Rogier van Broekhoven
1548 - 's-Hertogenbosch 14 september 1624
|
Overleden te 's Hertogenbosch 14 Sept. 1624, zoon van Pieter v. B. Aegidiusz. en Judith van Doerne. Hij was schepen 1595, 1604, 1608, 1611 en 1614, raad van 's Hertogenbosch, kapitein der schutterij van den Handboog, Zwanebroeder der Illustre Lieve Vrouwebroederschap en na den dood van zijn broeder Hendrik (in, 1604) prins en hoofdman der rederijkerskamer Mozesbosch, ook Mozesdoorn genoemd. Hij ligt met zijn echtgenoote Elisabeth van Jabeeck (overl. 6 Jan. 1578) in de St. Janskerk bij het altaar van St. Sebastianus begraven. Uit zijn huwelijk: Mr. Arnold (die voorgaat) en Josina (overl. in 1637), huwde 12 Febr. 1604 Aert van Hoorenbeke, die bij de plechtige uitvaart voor koning Philips II van Spanje, gevierd te 's Hertogenbosch 8 Nov. 1598, in den stoet met Wouter Janssen, Antoni Pijnappel, Abraham Thomas, Jacob Servaessen en Jan van den Kerckhoff als jongste luitenants der vier schutterijen, de tombe droeg, welke bedekt was met een zwart fluweelen kleed en wit zijden kruis daarover met wapens aan beide zijden. Hij werd | 148 |
|
in 1613 lid der Illustre Lieve Vrouwe-broederschap en onderteekende in 1642 de overeenkomst, dat voortaan ook Protestanten als lid der genoemde broederschap konden worden aangenomen. | 149 |
Verzijl | Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW) 10 (1937) 148-149
Cöp (1)
4.2.1. Rogier van Broechoven Pzn. (1548-1624)
|
Rogier van Broechoven werd in 1548 geboren als tweede zoon van Peter van Broechoven en Jutta van Doorne.435 In of kort voor 1574 trouwde hij met Elisabeth, dochter van Franciscus Janzn. Hendricks (Schilders) en Anna Jandr. Spyckers. Zij overleed op 6 januari 1578 en werd - evenals Rogier naderhand - begraven in de Sint-Jan.436 Nog in hetzelfde jaar hertrouwde Rogier met de dan 25-jarige Elisabeth van Jabeeck, dochter van Aert Antoniuszn. van Jabeeck en Trynke Willem Dircks.437 Zij was afkomstig uit Jabeeck int lant van Valckenborch.438 Samen met zijn tweede vrouw Elisabeth van Jabeeck maakte Rogier op 7 december 1618 een besloten testament.439 Hij overleed op 14 september 1624. Zijn tweede echtgenote overleed waarschijnlijk kort voor 22 januari 1628, de dag dat hun besloten testament werd geopend. Voor zover bekend, heeft hij geen universitaire opleiding genoten.440 Zeker vanaf de verzoening van ’s-Hertogenbosch met de Spaanse koning is Rogier van Broechoven actief bij het wel en wee van de stad betrokken geweest. In oktober 1579 werd hij op commissie gezonden naar Maastricht om steenkolen te kopen en in april 1581 stelde hij zich met Marcellus Janzn. van Groeningen tot een bedrag van 5000 pond borg voor de nieuwe muntmeester Jan die Leeuwe.441 Zeker al in 1582 was Rogier actief binnen het stadsbestuur. Dan wordt hij genoemd als aftredend deken van de korenkopers.442 In 1595 - hij is dan omstreeks 47 jaar oud - werd hij in de schepenstoel benoemd. Ook in 1604, 1608, 1611 en 1614 was hij schepen. Nooit reikte hij hoger dan nummer vijf. Toch was hij waarschijnlijk zeer invloedrijk, gezien het grote aantal keren dat hij als commissaris in bestuurscommissies zat (zie ook tabel 3.2.5).
Rogier van Broechoven werd in 1602 Zwanenbroeder van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Vrijwel zonder onderbreking vervulde hij diverse functies in de stad.443 Tussen 1601 en 1603 was hij weesmeester en tussen 1615 en 1617 kerkmeester van de Sint-Jan.444 In 1604 volgde hij zijn broer Henrick op als prins en hoofdman van de rederijkerskamer Moyses Dooren, een functie die hij bleef vervullen tot 1618.445 Tussen 1580 en 1585 was hij kapitein van de wijk Vughterstraat en van 1585 tot Pasen 1597 luitenant van de schutterij van de handboog.446 Pas na lang aandringen weet hij het stadsbestuur te overreden om van zijn verplichtingen als luitenant te worden ontslagen. In 1602 is hij echter al weer kapitein van de schutterij van de handboog en hij zou dat blijven tot 1622.447
| 89 |
|
Ook als zakenman speelde Rogier zeker een prominente rol. Hij behoorde tot de grote bierbrouwers in de stad en bezat - samen met zijn broer Henrick en ook anderen - meerdere windmolens. Daarnaast was hij actief in de lakennijverheid niet alleen als koopman maar ook als eigenaar van een blekerij.
Rogier van Broechoven woonde gedurende zijn hele leven in ’s-Hertogenbosch. Ten tijde van zijn eerste huwelijk woonde hij in een huis after dwilt varcken.448 In 1581 verhuisde Rogier met zijn tweede vrouw naar de Markt waar hij voor 1800 gulden het huis die croone van Vranckryck had gekocht.449 Nog eenmaal zou hij verhuizen, want in juli 1590 kocht hij ook het ernaast gelegen kapitale huis de Leeuwenborch, ook genoemd het Van Campenshuis.450
Het eerste huwelijk van Rogier van Broechoven bleef kinderloos.451 De kinderen uit het tweede huwelijk keurden de boedelscheiding van de door hun ouders nagelaten goederen goed bij akte van 27 oktober 1628.452 Hierbij werden als kinderen genoemd: Nicolaas, Arnout, Petronella, Elisabeth en Josina. Het bestaan van een zoon Henrick, die in 1638 als kapitein van 300 militairen zou zijn gesneuveld bij de belegering van Sint-Omer, hebben we niet kunnen bevestigen.453
| 90 |
| Noten | |
| 435. | OSA 2697, f426. |
| 436. | Van Oudheusden en Tummers (red.), De grafzerken van de Sint-Jan, I, 200 (grafzerk 568). De datum op de grafzerk suggereert dat Elisabeth van Jabeeck op 6 januari 1678 zou zijn overleden. Dit is onjuist. De datum heeft zeker betrekking op Rogiers eerste vrouw, van wie vaststaat dat ze tussen maart 1577 en oktober 1578 overleed. |
| 437. | OSA 2697, f426 (Hij sluit 1 oktober 1578 een lijfrente op hun twee lijven af, en op 10 augustus 1579 werd een zoon Peter geboren). |
| 438. | sH, R 1408, f303v, 21 oktober 1596. |
| 439. | SAH, OA GZG, I242, 28 augustus 1628. |
| 440. | Bots en anderen meldden dat Rogier gestudeerd zou hebben in Leuven (Bots, Matthey en Meyer, Noordbrabantse studenten, 236 (nummer 905)). Mocht dit het geval zijn, dan heeft hij wellicht zijn studie niet voltooid. In het Bosch’ protocol wordt hij nooit met een titel aangeduid. |
| 441. | OSA 1431, 1579, uuijtgaven vanden heeren sceepenen; sH, R 1404, f173v, 30 april 1581; Kuijer, ’s-Hertogenbosch, stad in het hertogdom, 506. |
| 442. | OSA 1433, 1582. |
| 443. | BHIC, ILVB, toegang 1232, R 3, f20. |
| 444. | OSA 182, f28, 23 mei 1603; OSA 177, 26 juni 1615. |
| 445. | OSA 183, f86, 18 april 1615. |
| 446. | OSA 226, 1 juli 1596; OSA 200, f71v, februari 1596; OSA 226, 25 oktober 1596. |
| 447. | OSA 252, 1622. |
| 448. | sH, R 1400, f79v, 24 januari 1575; sH, R 1412, f385, 12 maart 1577. |
| 449. | sH, R 1417, f206v, 28 januari 1581; Van Sasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 343. |
| 450. | sH, R 1421, f374v, 20 juli 1590. |
| 451. | sH, R 1414, f81, 8 augustus 1582. |
| 452. | sH, R 1506, f49, 27 oktober 1628. |
| 453. | De Vegiano, ‘Bergeyck’, 89. |
Proefschrift Wim Cöp, Het spel van de macht (2014) 89-90
Cöp (2)
Rogier Pzn van Broechoven1
GenealogieOuders: Peter van Broechoven Gzn x Judith (dochter van Rutger van Doorne en Mechtildis dochter van Claas van Delft).Proband: Rogier Pzn van Broechoven x (1) Elisabeth (dochter van Franciscus Janzn. Hendricks (Schilders) en Anna Jandr. Spyckers) en (2) Elisabeth (dochter van Aert Antoniuszn. van Jabeeck en Trynke Willem Dircks). Kinderen: Nicolaas; Arnout; Petronella; Elisabeth; Josina. Bestuurlijke functiesPolitieke: Deken korenkopers2 1581 84 91. Schepen 1595 1604 08 11 14.Schutterij: Kapitein Vughterstraat 1580-1585; luitenant van de handboog 1585-1597;3 kapitein van de handboog 1602-1622.4 Andere: Rogier was bierbrouwer en koopman; weesmester 1601 02; kerkmeester Sint-Jan 1615 16;5 hoofdman Moyses Dooren 1604-1618. Reizen in dienst van de stad1579 1614.Lidmaatschap van de Lieve Vrouwe BroederschapOntvangen als Zwanenbroeder in 1602.Bijzonderheden
|
| Noten | |
| 1. | Cöp, Het spel van de macht, 2014; Van Oudheusden en Tummers, De grafzerken van de Sint-Jan, grafzerk 392; sH, R 1506, f 49; Van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap, 166. |
| 2. | Stadsrekeningen. |
| 3. | OSA 181, f 74, 2 mei 1597; OSA 226, 1 juli 1596; OSA 200, f 71v, februari 1596; OSA 226, 25 oktober 1596. |
| 4. | OSA 1076, 1602 (Als Rogier de verkiezing niet zou aannemen, zouden schout en schepenen hem een boete van 600 gld. opleggen.); OSA 177, 1 juli 1622 en 19 augustus 1622. |
| 5. | Glebbeek, De kerkfabriek van Sint-Jan, 195. |
Wim Cöp, Bestuurlijke elite 1579-1629 (2014)
Genealogie
Noordbrabantse studenten
905. BROECKHOVEN, Rogier van
's-Bosch. Voerde titel Mr. (waarschijnlijk in de rechten) Broer van Henricus (897). Huwde Elisabeth van Jabeeck. Schepen van 's-Bosch (1595, 1604, 1608, 1611, 1614). Volgde Henricus (897) op als prins en hoofdman van de rederijkerskamer Mozesbosch. Lid van de O.L.V. Broederschap. Overleed 14 september 1624. Aldus NNBW. Volgens Van Dijck overleed Rogier van B., lid van de O.L.V. Broederschap op 16 februari 1656.Tax. (1929) 106; NNWB, X, 148, 149; Van Oud., 's-Bosch, 72, 73; Van Dijck, 430; Smits, 199 | 236 |
H. Bots, J. Matthey, M. Meyer, Noordbrabantse studenten (1979) 236
Wapenboek I
Namen ende Wapenen der Heeren Beêedigde Broeders
Namen en wapenen der Heeren Beêedigde Broeders soo Geestelijke en Wereltlijke van de seer oude ende seer doorluchtige Broederschap van onse Lieve Vrouw binne de stad s'Hertogenbosch Swaenebroeder ontfangen 1602. obiit 14 septemb: 1624. | 98 |
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)Zegelstempel
Zegelstempel van Rogier van Broekhoven, schepen van 's-Hertogenbosch 1604
 diameter: 2.7 cm dikte: 0.2 cm hoogte: 3.3 cm gewicht: 26.1 gr Rond zegelstempel met aan de achterzijde een rijk bewerkt handvat met dolfijnen en op een ovaaltje het jaartal 1595 (van boven iets omgebogen), en gegraveerd: S ROGIERI DE BROECHOVEN • SCABINBVS • Aan de voorzijde een omschrift tussen twee banden van drie cirkels. Op een rijk versierd veld een accoladeschild. Heraldische beschrijving: drie molenijzers, geplaatst 2-1; in het hart van het schild een jachthoorn. |
Het Noordbrabants Museum (inv.nr. 01130)
Zuylen
364. Rogeri de Broechoven fil. Petri
|
Provinciaal Genootschap 1604 Zilver | 13 |
R.A. van Zuylen, Lijst der schepenen van de stad 's Hertogenbosch, benoemd van 1295 tot 1794, waarvan de schepenzegels in zilver, koper of lood bij het archief dier stad, of in het museum van het Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen in Noordbrabant, nog aanwezig zijn ... ('s-Hertogenbosch 1865) 13
Artikelen
| 1899 |
Genealogie van het geslacht van Horenbeeck IIMr. Rogier van Broeckhoven ...Taxandria 6 (1899) 37-38, 166 |
Literatuur en bronnenpublicaties
H. Bots, J. Matthey, M. Meyer, Noordbrabantse studenten XLIV (1979) 236
Wim Cöp, Het spel van de macht (2014) 82, 89-90
Lucas G.C.M. van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap (2012) 166-167
B.C.M. Jacobs, Justitie en politie in 's-Hertogenbosch voor 1629 (1986) 148, 276, 277, 278
A. van Sasse van IJsselt, 'De afkomst van het Bossche geslacht Van Broeckhoven' in: Taxandria (1929) 106
n: vermelding in een voetnoot
/geen afbeelding.jpg "Rogier van Broeckhoven († 1624)")
Bossche Encyclopedie |